پیش تنیدگی یعنی ایجاد یک تنش ثابت و دائمی در یک قطعه بتنی به هر صورت که تمایل داشته باشیم و به مقدار کافی ، به صورتیکه در نتیجه این تنش ، مقادیری از تنش های ایجاد شده توسط بارهای مرده و زنده در این عضو خنثی می شود و درنهایت مقاومت باربری تیرچه بسیار زیاد می شود .
قصد ما از پیش تنیده کردن تیرچه و یا دال بتنی ، محدود کردن تنش های کششی و ترک های ناشی از لنگر خمشی ، تحت تاثیر بارهای وارد شده در دال یا تیرچه می باشد .
بتن در مقابل فشار مقاومت بالایی دارد ، اما مقاومت آن نسبت به کشش خیلی پایین می باشد ، در نتیجه می توان با اضافه کردن فشار به قطعه بتنی ، کشش به وجود آمده در اثر بار مرده و زنده را در قطعه بتنی کم کرد و در نهایت مقاومت آن را بسیار بالا برد.
بتن پیش تنید اصولا در قطعاتی از بتن استفاده می شود که تحت تاثیر خمش قرار داشته باشند . مثال : تیر ، دال ، تیرچه ، دیوار حائل و ستون . اما از بتن پیش تنیده در عضوهایی که تحت تاثیر کشش قرار دارند نیز میتوان استفاده نمود. مانند : لوله ها ، مخازن آب و غیره .
چند نکته بتن پیش تنیده :
۱ ) نداشتن ترکهای دائمی
مهمترین خاصیت قطعات بتن پیش تنیده نداشتن ترک های دائمی است . این مسئله موجب دوام بیشتر این نوع سازه ها نسبت به سازه های بتنی و بتن آرمه می باشد . این مسئله به خصوص در محیط هایی با گازها و زمین های خورنده و همچنین مناطق دریایی و شرجی بسیار حائز اهمیت می باشد .
۲ ) وزن کمتر سازه
وزن قطعات پیش تنیده نسبت به سازه های خرپایی کمتر است . زیرا از مقاومت تمامی سطح مقطع بتن استفاده می شود ، مقدار بتن مورد احتیاج کمتر است . ثانیاً به دلیل استفاده از فولاد کمتر نسبت به قطعات خرپایی وزن سازه کاهش می یابد.
3 ) قابلیت انعطاف پذیری
با تغییر مقداری نیروی پیش تنیدگی می توانیم قطعه بتنی را صلب و یا انعطاف پذیر کنیم ، بدون اینکه در مقاومت نهایی آن تغییری ایجاد شود .
4 ) اقتصادی بودن سازه
سازه های بتن پیش تنیده معمولاً برای دهانه های بزرگ و بارهای سنگین اقتصادی تر از سازه های بتن آرمه می باشد .
5) انعطاف پذیری در معماری
سازه های بتن پیش تنیده به دلیل حذف بعضی از ستون ها و پایه ها ، امکان اجرای سازه با دهانه های بزرگتر را امکان پذیر می کند و قابلیت سازه از نظر معماری را بالا می برد .
به عنوان مثال تیرچه های پیش تنیده و دال های پیش تنیده ما نه تنها باعث حذف ستون ها می شود بلکه در مقدار کاهش هزینه ها بسیار چشمگیر می باشد.